21. yüzyılın insan hayatında yarattığı en önemli değişiklik kuşkusuz dijitalleşmedir. Dijitalleşmenin sonucu olarak artık birçok faaliyet internet üzerinden yürütülmeye başlanmıştır. Bu faaliyetleri yürütmek için her birimizin artık dijital alanda var olması gerekiyor ve bu gereklilik de çeşitli platformlarda hesap açarak internette görünür olmayı mümkün kılıyor. E-posta adresleri, sosyal medya hesapları yahut e-devlet hesabı olarak karşımıza çıkan dijital görünürlük birçok farklı kavramı da hayatlarımıza dahil etmekte. Özellikle e-posta hesabıyla çok haşır neşir olan insanların en çok karşılaştıkları kavramlardan birisi de “spamdır”. Peki spam ne demek? Cevap için doğru yerdesiniz.
Spam Nedir?
Spam, Türkçeye “istenmeyen” olarak geçen ve e-posta kullanımıyla doğrudan ilişkili olan bir kavramdır. Çevirisinden de anlaşılacağı gibi e-posta adreslerine gelen, “istenmeyen” ve genellikle reklam içerikli olan postalara verilen isimdir. Genellikle tanıtım amacıyla birçok kullanıcıya gönderilen postaların tamamı spam değildir. Yalnızca postayı alan kişi bu pazarlama bültenlerinden ve sürekli gelen tanıtım e-postalarından rahatsız olup bu e-postaları artık görmek istemediğinde spam haline gelirler. E-posta hesaplarından söz konusu pazarlama maillerini spam olarak bildiren kullanıcılar, bu maillerden tekrar almayacaklardır. Yani spam, bir dijital hesabınızda herhangi bir hesabı ya da maili engellediğinizde ortaya çıkan bir durumdur.
“Spam”, istenmeyen toplu iletileri ifade ederken, spamming bu iletilerin gönderilmesini, spam gönderici ise bu iletileri gönderen kişiyi ifade eder. Çoğu durumda, spam gönderme işle ilgilidir ve spam iletileri can sıkıcı olsa da kötü niyetli veya sahte olmaları gerekmez.
Spam Etimolojisi
İstenmeyen toplu iletileri tanımlamak için kullanılan “spam” sözcüğü, Monty Python’un bir reklam parodisine göndermedir. 1971 yılındaki bu parodide, bir grup Viking kılığına girmiş restoran patronu, herkesin “spam” yemesi ve sevmesi gerektiğini yüksek sesle ilan eden bir reklamcılık faaliyeti yürütmüşlerdir. Bu, bir spam göndericinin gelen kutunuzu aslında görmek istemediğiniz mesajlarla doldurmasına benzemektedir.
Bu parodide kullanılan “Spam” aslında bir konserve et markasıdır ve Vikingler tarafından zevkle tüketilmektedir. Bu terim zamanla değişerek “istenmeyen e-posta iletilerini” tanımlayan bir duruma gelmiştir.
Spam Türleri
İlk olarak e-posta iletileri bağlamında karşımıza çıkıyor olsa da spam’ın birçok farklı türü bulunmaktadır. Bunlardan bazıları:
E-posta spamı (Spam e-postaları)
Bu, en yaygın spam türüdür. Bu e-postalar posta kutunuzu tıkar ve sizi gerçekten önemli mesajlardan uzaklaştırır. Tüm bu spam e-postaları güvenle yok sayabilirsiniz.
SEO spamı
“Spandexing” olarak da bilinen bu spam gönderme türü, spam gönderenin web sitesinin sıralamasını iyileştirmek için Arama Motoru Optimizasyonu (SEO) yöntemlerini kötüye kullanmak için kullanılır. SEO spamı iki ana kategoriye ayrılabilir:
İçerik spamı
Spam gönderenler, arama sonuçlarındaki sıralamayı iyileştirme amacıyla anahtar kelimeleri kullanmak için web sayfalarını sık sık siteleriyle hiçbir ilgisi olmayan anahtar kelimelerle doldurur. Bazıları ise web sitelerine daha fazla içerik ve bireysellik kazandırmak için mevcut içeriği revize eder.
Bağlantı spamı
Alakasız bağlantılarla ağzına kadar doldurulmuş bir blog yorumu veya forum gönderisiyle karşılaştıysanız, bu bağlantı spamıdır. İstenmeyen e-posta gönderici, trafiği sitesine yönlendirmek için “backlink” olarak bilinen bir SEO mekanizmasını kötüye kullanır.
Sosyal medya spamı
İnternet giderek daha sosyal hale geliyor. Spam gönderenler, popüler sosyal medya platformlarında sahte hesaplar aracılığıyla spam yayabiliyorlar.
Mobil cihazlarda mobil spam
Bu, spamın SMS çeşididir. İstenmeyen e-posta ile kirlenmiş metin mesajlarına ek olarak, istenmeyen e-posta gönderenler, tekliflerine dikkat çekmek için SMS bildirimlerini de kullanabilirler.
Mesajlaşma spamı
Bu spam türü e-posta spamına benzer, ancak daha hızlıdır. Spam gönderenler, mesajlarınızı WhatsApp, Skype ve Snapchat gibi anlık mesajlaşma platformları aracılığıyla dağıtır.
Neden Spam İletiler Alırız?
Kendi kişisel verilerinizi bir dijital oluşumla paylaşmadığınız halde neden sürekli spam iletiler aldığınızı merak mı ediyorsunuz? Üzücü gerçek şu ki, birçok şirket paralarını e-posta adresinizi ve diğer iletişim bilgilerinizi üçüncü taraflara satarak kazanmaktadır. Geçtiğimiz yıllarda bu sorunun büyüklüğü o kadar arttı ki, 2018’de Avrupa Birliği, kişisel verilerin şirketler tarafından kullanımını düzenleyen Genel Veri Koruma Yönetmeliği’ni (GDPR) kabul etmiştir.
Spam gönderenler, maliyeti oldukça düşürdüğü için spam iletilerini kullanırlar. Spam e-postaları göndermek, alıcı sayısından bağımsız olarak, istenmeyen e-posta göndericisi için neredeyse hiçbir maliyet oluşturmaz. Yalnızca birkaç alıcı kampanyaya olumlu yanıt verse dahi spam e-posta gönderen kişi ya da şirket yatırımlarından kolayca kâr edebilmektedir.
Dilerseniz SPF ile maillerinizin Spam’a düşmesini engelleyin yazısını inceleyebilirsiniz.
Spam e-posta gönderenler, kimliklerini alıcılardan ve İSS’lerden (İntetnet Servis Sağlayıcıları) gizlemek için hile yaptıklarından, eylemlerinden sorumlu tutulmaları da zordur. Düşük riskler, spam iletileri agresif reklam ve pazarlama stratejileri kullanan şirketler için çekici bir seçenek haline getirmektedir.
Spam İletileri Engelleme
Spam iletileri bildirmek için e-posta istemcinizin özelliğini kullanabilirsiniz. En popüler e-posta sağlayıcıları, bir e-postayı spam olarak bildirmek için bir “spam” butonu sağlarlar. Bu şekilde, istenmeyen e-postaların daha iyi tanınması için e-posta istemcinizi de “eğitebilirsiniz”. Bu şekilde algılanan spam e-postalar, ilk olarak posta kutusuna düşmeden doğrudan spam klasörüne yönlendirilir. Seçilen e-posta istemcisi istenmeyen e-postaları otomatik olarak algılamazsa, farklı bir istemciye geçebilirsiniz.